Narzędzia użytkownika
Pasek boczny
notatki:podstawy_elektroniki:wielekrotnosci
Spis treści
01. Wielokrotności i podwielokrotności jednostek
Wprowadzenie
W systemie SI (Międzynarodowy Układ Jednostek Miar) stosuje się przedrostki dziesiętne, które pozwalają na łatwe zapisywanie bardzo dużych i bardzo małych wartości.
Przedrostki te wskazują wielokrotność lub podwielokrotność jednostki bazowej, np. metra, sekundy, grama, wata, oma itd.
Wielokrotności jednostek (przedrostki dodatnie)
| Przedrostek | Symbol | Mnożnik | Wartość dziesiętna | |
|---|---|---|---|---|
| deka | da | 10¹ | 10 | |
| hekto | h | 10² | 100 | |
| kilo | k | 10³ | 1 000 | |
| mega | M | 10⁶ | 1 000 000 | |
| giga | G | 10⁹ | 1 000 000 000 | |
| tera | T | 10¹² | 1 000 000 000 000 | |
| peta | P | 10¹⁵ | 10 | 15 |
| eksa | E | 10¹⁸ | 10 | 18 |
| zetta | Z | 10²¹ | 10 | 21 |
| yotta | Y | 10²⁴ | 10 | 24 |
| ronna | R | 10²⁷ | 10 | 27 |
| quetta | Q | 10³⁰ | 10 | 30 |
Podwielokrotności jednostek (przedrostki ujemne)
| Przedrostek | Symbol | Mnożnik | Wartość dziesiętna | |
|---|---|---|---|---|
| decy | d | 10⁻¹ | 0,1 | |
| centy | c | 10⁻² | 0,01 | |
| mili | m | 10⁻³ | 0,001 | |
| mikro | µ | 10⁻⁶ | 0,000001 | |
| nano | n | 10⁻⁹ | 0,000000001 | |
| piko | p | 10⁻¹² | 10 | (-12) |
| femto | f | 10⁻¹⁵ | 10 | (-15) |
| atto | a | 10⁻¹⁸ | 10 | (-18) |
| zepto | z | 10⁻²¹ | 10 | (-21) |
| yokto | y | 10⁻²⁴ | 10 | (-24) |
| ronto | r | 10⁻²⁷ | 10 | (-27) |
| quecto | q | 10⁻³⁰ | 10 | (-30) |
Przykłady użycia przedrostków
- 1 km = 1 kilometr = \( 10^3 \) metrów = 1000 m
- 5 µs = 5 mikrosekund = \( 5 \cdot 10^{-6} \) s
- 220 mA = 220 miliamperów = \( 0{,}22 \) A
- 3 GHz = 3 gigaherce = \( 3 \cdot 10^9 \) Hz
Zastosowanie w elektrotechnice i fizyce
Przedrostki SI są powszechnie używane w praktyce inżynierskiej i naukowej, m.in.:
- napięcie: 230 mV, 1 kV,
- prąd: 10 µA, 2 A,
- rezystancja: 100 Ω, 2 MΩ,
- pojemność: 10 pF, 4 µF,
- częstotliwość: 50 Hz, 2,4 GHz.
Ułatwiają zapis wartości i zmniejszają ryzyko błędów rachunkowych.
Uwagi praktyczne
- Symbol jednostki i przedrostka należy zapisywać bez odstępu (np. „kV”, nie „k V”).
- Przedrostki są częścią jednostki, a nie liczby:
- prawidłowo: `100 kΩ`,
- błędnie: `100k Ω`.
- Tylko wielkości zapisane w systemie dziesiętnym używają tych przedrostków — system binarny (np. w informatyce) ma swoje własne oznaczenia (np. kibibajt, mebibajt).
Podsumowanie
- Przedrostki SI pozwalają przedstawiać jednostki w wygodny sposób.
- Przedrostki dzielą się na wielokrotności i podwielokrotności jednostek.
- Ułatwiają zapis i odczyt wartości w nauce, technice, elektrotechnice i fizyce.
notatki/podstawy_elektroniki/wielekrotnosci.txt · ostatnio zmienione: przez administrator
Narzędzia strony
Wszystkie treści w tym wiki, którym nie przyporządkowano licencji, podlegają licencji: GNU Free Documentation License 1.3
