====== 01. Wielokrotności i podwielokrotności jednostek ======

==== Wprowadzenie ====

W systemie SI (Międzynarodowy Układ Jednostek Miar) stosuje się **przedrostki dziesiętne**, które pozwalają na łatwe zapisywanie bardzo dużych i bardzo małych wartości.

Przedrostki te wskazują **wielokrotność lub podwielokrotność** jednostki bazowej, np. metra, sekundy, grama, wata, oma itd.

==== Wielokrotności jednostek (przedrostki dodatnie) ====

^ Przedrostek ^ Symbol ^ Mnożnik ^ Wartość dziesiętna ^
| deka        | da     | 10¹      | 10               |
| hekto       | h      | 10²      | 100              |
| kilo        | k      | 10³      | 1 000            |
| mega        | M      | 10⁶      | 1 000 000        |
| giga        | G      | 10⁹      | 1 000 000 000    |
| tera        | T      | 10¹²     | 1 000 000 000 000 |
| peta        | P      | 10¹⁵     | 10^15            |
| eksa        | E      | 10¹⁸     | 10^18            |
| zetta       | Z      | 10²¹     | 10^21            |
| yotta       | Y      | 10²⁴     | 10^24            |
| ronna       | R      | 10²⁷     | 10^27            |
| quetta      | Q      | 10³⁰     | 10^30            |

==== Podwielokrotności jednostek (przedrostki ujemne) ====

^ Przedrostek ^ Symbol ^ Mnożnik ^ Wartość dziesiętna ^
| decy        | d      | 10⁻¹     | 0,1              |
| centy       | c      | 10⁻²     | 0,01             |
| mili        | m      | 10⁻³     | 0,001            |
| mikro       | µ      | 10⁻⁶     | 0,000001         |
| nano        | n      | 10⁻⁹     | 0,000000001      |
| piko        | p      | 10⁻¹²    | 10^(-12)         |
| femto       | f      | 10⁻¹⁵    | 10^(-15)         |
| atto        | a      | 10⁻¹⁸    | 10^(-18)         |
| zepto       | z      | 10⁻²¹    | 10^(-21)         |
| yokto       | y      | 10⁻²⁴    | 10^(-24)         |
| ronto       | r      | 10⁻²⁷    | 10^(-27)         |
| quecto      | q      | 10⁻³⁰    | 10^(-30)         |

==== Przykłady użycia przedrostków ====

  * **1 km** = 1 **kilometr** = \( 10^3 \) metrów = 1000 m
  * **5 µs** = 5 **mikrosekund** = \( 5 \cdot 10^{-6} \) s
  * **220 mA** = 220 **miliamperów** = \( 0{,}22 \) A
  * **3 GHz** = 3 **gigaherce** = \( 3 \cdot 10^9 \) Hz

==== Zastosowanie w elektrotechnice i fizyce ====

Przedrostki SI są powszechnie używane w praktyce inżynierskiej i naukowej, m.in.:
  * **napięcie**: 230 mV, 1 kV,
  * **prąd**: 10 µA, 2 A,
  * **rezystancja**: 100 Ω, 2 MΩ,
  * **pojemność**: 10 pF, 4 µF,
  * **częstotliwość**: 50 Hz, 2,4 GHz.

Ułatwiają zapis wartości i zmniejszają ryzyko błędów rachunkowych.

==== Uwagi praktyczne ====

  * Symbol jednostki i przedrostka należy zapisywać **bez odstępu** (np. "kV", nie "k V").
  * Przedrostki są częścią jednostki, a nie liczby:  
      * prawidłowo: `100 kΩ`,  
      * błędnie: `100k Ω`.
  * Tylko wielkości zapisane w **systemie dziesiętnym** używają tych przedrostków — system binarny (np. w informatyce) ma swoje własne oznaczenia (np. kibibajt, mebibajt).

==== Podsumowanie ====

  * Przedrostki SI pozwalają przedstawiać jednostki w wygodny sposób.
  * Przedrostki dzielą się na **wielokrotności** i **podwielokrotności** jednostek.
  * Ułatwiają zapis i odczyt wartości w nauce, technice, elektrotechnice i fizyce.