====== 23. Parametry obwodów sygnału sinusoidalnego ====== ==== Wprowadzenie ==== Sygnał sinusoidalny jest podstawowym sygnałem w analizie obwodów elektrycznych, szczególnie w teorii prądu zmiennego (AC). Jego parametry pozwalają opisać przebieg i charakterystykę sygnału. ==== Podstawowe parametry sygnału sinusoidalnego ==== 1. **Amplituda (A)** Maksymalna wartość napięcia lub natężenia prądu w sygnale. - Jednostka: wolt [V] lub amper [A]. - Przykład: jeśli \( v(t) = A \sin(\omega t + \varphi) \), to \( A \) to amplituda. 2. **Częstotliwość (f)** Liczba pełnych cykli sygnału w ciągu jednej sekundy. - Jednostka: herc [Hz]. - Związek z okresem: \( f = \frac{1}{T} \), gdzie \( T \) to okres sygnału. 3. **Okres (T)** Czas trwania jednego pełnego cyklu sygnału. - Jednostka: sekunda [s]. 4. **Przesunięcie fazowe (\( \varphi \))** Kąt opisujący przesunięcie sygnału względem osi czasu lub innego sygnału. - Jednostka: radian [rad] lub stopień [°]. - Wzór sygnału: \( v(t) = A \sin(\omega t + \varphi) \), gdzie \( \omega = 2\pi f \). 5. **Wartość skuteczna (RMS — root mean square)** Wartość napięcia lub prądu równoważna wartości stałej, która dostarcza taką samą moc w obciążeniu rezystancyjnym jak sygnał zmienny. - Dla sygnału sinusoidalnego: $$ V_{\text{RMS}} = \frac{A}{\sqrt{2}} $$ 6. **Częstość kątowa (\( \omega \))** Wyrażona w radianach na sekundę, związana z częstotliwością: $$ \omega = 2\pi f $$ ==== Zależności i wzory ==== * Przebieg napięcia sinusoidalnego można zapisać jako: $$ v(t) = A \sin(\omega t + \varphi) $$ * Natężenie prądu również może mieć postać sinusoidalną: $$ i(t) = I \sin(\omega t + \varphi_i) $$ * Moc chwilowa sygnału sinusoidalnego: $$ p(t) = v(t) \cdot i(t) $$ ==== Znaczenie parametrów w obwodach ==== * **Amplituda** wpływa na maksymalną wartość napięcia/prądu w obwodzie. * **Częstotliwość** decyduje o zachowaniu elementów takich jak kondensatory i cewki (reaktancja). * **Przesunięcie fazowe** jest kluczowe przy analizie mocy i efektów rezonansowych. * **Wartość skuteczna** jest ważna w praktycznych pomiarach i obliczeniach mocy. ==== Podsumowanie ==== | Parametr | Symbol | Jednostka | Opis | |------------------------|------------------|-----------------|-----------------------------------| | Amplituda | \( A \) | V, A | Maksymalna wartość sygnału | | Częstotliwość | \( f \) | Hz | Liczba cykli na sekundę | | Okres | \( T \) | s | Czas jednego cyklu | | Przesunięcie fazowe | \( \varphi \) | rad, ° | Kąt przesunięcia sygnału | | Wartość skuteczna (RMS)| \( V_{RMS} \) | V, A | Wartość efektywna sygnału | | Częstość kątowa | \( \omega \) | rad/s | Kątowa częstotliwość sygnału |