Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

--- aktualnosci:important_people_in_cs [2025/05/11 13:27] – administrator
+++ aktualnosci:important_people_in_cs [2025/05/12 09:34] (aktualna) – [Clifford Stoll] administrator
@@ Linia 10: / Linia 10: @@
 ====== Świat kultury hackerskiej i cyberbezpieczeństwa  ======
-===== Clifford Stall =====
+===== Clifford Stoll =====
 <WRAP right 25%>
 {{:aktualnosci:pasted:20250511-124019.jpeg}}\\
@@ Linia 33: / Linia 33: @@
   * https://en.wikipedia.org/wiki/Clifford_Stoll
   * https://www.youtube.com/watch?v=1h7rLHNXio8
+  * {{ :aktualnosci:stalking_the_wily_hacker.pdf |}} ← techniczne szczegóły włamania
+===== John Draper =====
+<WRAP right 25%>
+{{:aktualnosci:pasted:20250511-133121.jpeg}}\\
+Źródło: [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Crunch-hackers.jpg|Wikimedia.org]]
+</WRAP>
+Jest on osobą wyjątkową z punktu widzenia informatyki, ponieważ był jednym z pierwszych hakerów w historii, zanim jeszcze powstało to słowo w kontekście komputerów. Czytelnik może teraz zapytać: co takiego zrobił, że o nim piszemy? Sprawa zaczyna się bardzo nietypowo — od… gwizdka z pudełka po płatkach śniadaniowych.
+John Draper, znany również pod pseudonimem Captain Crunch, był jedną z najbarwniejszych postaci wczesnych lat 70. XX wieku w świecie tzw. phreakingu — czyli hakowania systemów telefonicznych. Draper odkrył, że plastikowy gwizdek dołączony do pudełek płatków Cap’n Crunch wydaje dźwięk dokładnie o częstotliwości 2600 Hz. I teraz zaczyna się magia: dokładnie taki sygnał wykorzystywały amerykańskie centrale telefoniczne do oznaczania wolnego kanału. Dzięki temu, dmuchając w ten gwizdek przez słuchawkę, można było przejąć kontrolę nad systemem telefonicznym i dzwonić za darmo w dowolne miejsce na świecie.
+Brzmi absurdalnie? Być może, ale tak właśnie było. Draper zaczął eksperymentować z tzw. blue boxami – elektronicznymi urządzeniami generującymi tony DTMF, które pozwalały manipulować centralami telefonicznymi. W praktyce pozwalało to dzwonić bez opłat międzynarodowo, łączyć się z numerami służbowymi, a nawet przejąć linię policyjną. To był czas, gdy systemy telefoniczne nie były w ogóle zabezpieczone przed tego rodzaju ingerencją – analogowe sieci opierały się w całości na zaufaniu do tonów i impulsów, które można było naśladować.
+Draper nie tylko sam wykorzystywał blue boxy, ale także uczył innych, jak je budować. W tym miejscu warto wspomnieć, że wśród jego uczniów znaleźli się młodzi wówczas Steve Jobs i Steve Wozniak – założyciele Apple. Wozniak był tak zafascynowany możliwością budowy blue boxa, że razem ze Steve’em Jobsem stworzyli kilka takich urządzeń i sprzedawali je kolegom z uczelni. Jobs później przyznał, że gdyby nie przygoda z blue boxami, Apple mogłoby nigdy nie powstać.
+Draper był postacią kontrowersyjną – z jednej strony traktowany jako geniusz i pionier, z drugiej jako przestępca i buntownik przeciw systemowi. Był kilkukrotnie aresztowany, spędził czas w więzieniu, ale nigdy nie przestał być aktywny w świecie technologii. W latach 80. pracował nad oprogramowaniem, m.in. dla Apple, a później zajmował się bezpieczeństwem systemów i telefonii VoIP.
+Co ciekawe, John Draper przez całe życie miał problemy ze słuchem, a mimo to jego kariera kręciła się wokół… dźwięków i telefonii. Był także radiowcem, konstruktorem urządzeń elektronicznych, a później – aktywnym uczestnikiem konferencji hakerskich takich jak DEF CON czy HOPE, gdzie do dziś jest legendą.
+Draper nie był inżynierem w tradycyjnym sensie. Był typem majsterkowicza, samouka i eksperymentatora. Pracował poza schematem, często balansując na granicy prawa. Ale to właśnie tacy ludzie jak on – podobnie jak Clifford Stoll czy John Carmack – pokazali, jak ogromny wpływ na technologię mogą mieć jednostki z nietypowymi zainteresowaniami i odwagą do łamania reguł.
+Źródła:
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/John_Draper
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/Phreaking
+===== Kevin Mitnick =====
+<WRAP right 25%>
+{{:aktualnosci:pasted:20250511-133435.jpeg}}\\
+Źródło: [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kevin_Mitnick_ex_hacker_y_ahora_famoso_consultor_en_redes_en_Campus_Party_M%C3%A9xico_2010.jpg|Wikimedia.org]]
+</WRAP>
+Jest on osobą wyjątkową z punktu widzenia informatyki, ponieważ przez lata był uważany za najbardziej poszukiwanego hakera na świecie, a jego historia brzmi jak scenariusz filmu sensacyjnego. Czytelnik może teraz zapytać: co takiego zrobił, że stał się ikoną cyberprzestępczości? Wszystko zaczęło się całkiem niewinnie – od autobusów w Los Angeles.
+Młody Kevin Mitnick nauczył się w wieku kilkunastu lat, jak działa system biletowy lokalnej komunikacji miejskiej. Korzystając z kartonów po biletach, maszyny do ich kasowania i kilku rozmów z kierowcami, stworzył własny system do podróżowania za darmo. Później przesiadł się z autobusów na linie telefoniczne – był zafascynowany phreakingiem i dźwiękami w sieciach telekomunikacyjnych. Szybko odkrył, że potrafi przekonać ludzi do przekazania mu informacji, których normalnie nie powinni udostępniać. Tak zaczęła się jego droga do tzw. inżynierii społecznej (social engineering), z której zasłynął na całym świecie.
+Kevin w latach 80. i 90. włamywał się do systemów takich firm jak Nokia, Motorola, Sun Microsystems, Fujitsu, a nawet Pacific Bell. Nie używał do tego zaawansowanych exploitów – jego główną bronią był telefon i… uprzejma rozmowa. Potrafił udawać administratora IT, inżyniera serwisu czy pracownika firmy telekomunikacyjnej, a następnie wyciągał hasła, numery identyfikacyjne i dostępy od niczego niepodejrzewających pracowników. Później wykorzystywał te informacje, by dostać się do systemów firm, pobierać ich kod źródłowy i badać, jak działają ich technologie.
+W 1995 roku, po kilkuletnim pościgu, FBI w końcu go złapało. Mitnick ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem, zmieniał miejsca zamieszkania i praktycznie nie zostawiał śladów. Co ciekawe, zatrzymano go na podstawie śledztwa prowadzonego przez innego hakera – Tsutomu Shimomurę, który osobiście postanowił odnaleźć Mitnicka po tym, jak ten włamał się na jego komputer. Po zatrzymaniu Mitnick został oskarżony o wiele przestępstw komputerowych i spędził ponad 5 lat w więzieniu, z czego 8 miesięcy w izolatce, bo – jak głosi legenda – władze obawiały się, że mógłby „uruchomić broń nuklearną, jeśli zadzwoni z telefonu-ślimaka”.
+Po wyjściu z więzienia Kevin przeszedł niezwykłą transformację – został specjalistą ds. bezpieczeństwa, konsultantem, mówcą publicznym i autorem bestsellerów. Założył własną firmę – Mitnick Security, która doradzała największym korporacjom i instytucjom rządowym, jak chronić się przed atakami. Napisał również kilka książek, m.in. "Sztuka Podstępu" i "Sztuka Włamania", w których opisywał techniki socjotechniczne i uczył, jak się przed nimi bronić.
+Mitnick był jednym z pierwszych, którzy pokazali światu, że największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa komputerowego nie jest kod, tylko… człowiek. Dzięki jego historii dziś cyberbezpieczeństwo to nie tylko firewalle i antywirusy, ale też szkolenia dla pracowników i lepsza świadomość zagrożeń.
+Kevin Mitnick zmarł w 2023 roku po walce z nowotworem, ale jego legenda wciąż żyje. Został zapamiętany nie tylko jako przestępca, ale też jako nauczyciel i pionier myślenia o bezpieczeństwie informacji.
+Źródła:
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/Kevin_Mitnick
+  *     https://www.mitnicksecurity.com/
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/Social_engineering_(security)
+====== Świat Systemów Operacyjnych i komputerów osobistych======
+===== Ken Thompson i Denis Ritchie =====
+<WRAP right 25%>
+{{:aktualnosci:pasted:20250511-134131.jpeg}}\\
+Źródło: [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ken_Thompson_and_Dennis_Ritchie--1973.jpg|Wikimedia.org]]
+</WRAP>
+Jest to duet wyjątkowy z punktu widzenia informatyki, bo bez ich pracy trudno sobie dziś wyobrazić świat komputerów, systemów operacyjnych czy Internetu. Choć nie nosili czarnych golfów, nie wychodzili na scenę z błyskami reflektorów i nie krzyczeli „one more thing”, to ich wpływ na technologię był… większy niż kogokolwiek z wielkich firm Doliny Krzemowej. A mimo to, gdy Dennis Ritchie zmarł w październiku 2011 roku — w tym samym miesiącu co Steve Jobs — świat niemal tego nie zauważył. Media milczały. Twitter nie zalały wspomnienia. Być może dlatego, że geniusz Ritchiego i Thompsona był bardziej cichy, skromny i… wszechobecny.
+Ken Thompson i Dennis Ritchie pracowali razem w laboratoriach Bell Labs, gdzie w latach 60. i 70. XX wieku rozwijano najbardziej zaawansowane technologie komputerowe swoich czasów. Ich wspólna historia zaczyna się od systemu Multics, który miał być nowoczesnym systemem operacyjnym, ale z powodu nadmiaru ambicji projekt utknął. Gdy projekt zamknięto, Thompson postanowił napisać własny system od zera – coś prostszego, eleganckiego i elastycznego. Tak narodził się UNIX.
+UNIX, napisany początkowo przez Kena Thompsona, był później przepisany na nowy język programowania — C, który stworzył Dennis Ritchie. Dzięki temu UNIX nie był już zależny od jednej maszyny — można go było przenieść na różne architektury sprzętowe, co było absolutnym przełomem. I tak UNIX zaczął się rozprzestrzeniać: do uczelni, firm, wojska, aż w końcu stał się fundamentem dzisiejszych systemów operacyjnych.
+To właśnie na bazie UNIX-a powstały później takie systemy jak Linux, macOS, Android, a nawet systemy routerów, serwerów internetowych i urządzeń wbudowanych. Sam język C, zaprojektowany przez Ritchiego, do dziś pozostaje jednym z najważniejszych i najbardziej wpływowych języków programowania — fundamentem systemów operacyjnych, sterowników, baz danych i gier.
+Mimo tego wszystkiego, Dennis Ritchie pozostał w cieniu. Nie był celebrytą. Nie zakładał firm. Nie sprzedawał komputerów. Tworzył narzędzia, które inni potem używali, często nie wiedząc, kto je zbudował. Gdy zmarł w październiku 2011, niedługo po śmierci Steve’a Jobsa, świat technologii pochylił się nad ikoną Apple, a o Ritchiem wspomniano tylko w kilku niszowych artykułach. To było jak utrata fundamentu domu, której nikt nie zauważył, dopóki dom się nie zachwiał.
+Ken Thompson z kolei, choć dziś mniej aktywny, również odegrał kolosalną rolę – był twórcą nie tylko UNIX-a, ale i pierwszej wersji edytora grep, języka B (prekursora C), a także współtwórcą systemu Plan 9 i języka Go (we współpracy z Google). Thompson był zawsze zafascynowany minimalizmem i prostotą kodu — jego filozofia „małe jest piękne” do dziś jest obecna w projektowaniu systemów.
+Obaj – Thompson i Ritchie – otrzymali wiele nagród, w tym Nagrodę Turinga (najwyższe wyróżnienie w informatyce), National Medal of Technology, a także uznanie środowisk akademickich i inżynieryjnych na całym świecie. Ale ich największą nagrodą jest to, że niemal każdy smartfon, komputer czy serwer działający dziś na Ziemi nosi w sobie ślady ich kodu, ich myśli, ich sposobu rozwiązywania problemów.
+Ich historia pokazuje, że czasem najwięksi bohaterowie technologii to ci, których nie widać na okładkach, ale których praca jest obecna wszędzie.
+Źródła:
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/Dennis_Ritchie
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/Ken_Thompson
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/Unix
+  *     https://www.bell-labs.com
+===== Susan Kare =====
+<WRAP right 25%>
+{{:aktualnosci:pasted:20250511-134409.jpeg}}\\
+Źródło: [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:SusanKare2019photo.jpg|Wikimedia.org]]
+</WRAP>
+Jest ona osobą wyjątkową z punktu widzenia informatyki, ponieważ nie była programistką, inżynierem ani projektantką systemów operacyjnych, a mimo to na zawsze zmieniła sposób, w jaki ludzie wchodzą w interakcję z komputerami. Czytelnik może zapytać: to co w takim razie ona tutaj robi? Już wyjaśniam. Susan Kare była artystką, która narysowała duszę komputerów Apple.
+Susan z wykształcenia była historykiem sztuki i grafiką. W latach 80. dołączyła do zespołu pracującego nad projektem Apple Macintosh, czyli komputerem, który miał spopularyzować interfejs graficzny (GUI) i myszkę. W tamtych czasach komputery to były głównie czarne terminale z zielonym tekstem – bez ikon, bez okien, bez emocji. Kare miała sprawić, że ten nowy komputer będzie ludzki.
+Pracując z ograniczeniem do siatki 32x32 piksele i czerni z bielą, Susan stworzyła pierwszy zestaw ikon dla Macintosha: nożyczki, foldery, kosz na śmieci, zegar, uśmiechniętą twarz „Happy Mac” witającą użytkownika po uruchomieniu komputera. Te pikselowe rysunki, mimo prostoty, były intuicyjne, estetyczne i pełne charakteru. Nie potrzebowały podpisów – każdy wiedział, co znaczą.
+Ale Kare nie stworzyła tylko ikon. Zaprojektowała również pierwsze czcionki ekranowe, takie jak Chicago, Geneva, Monaco, czy New York, które zostały użyte zarówno w interfejsie graficznym, jak i w dokumentach. Jej podejście łączyło funkcjonalność z elegancją – litery miały być czytelne nawet na ekranie o bardzo niskiej rozdzielczości.
+Ciekawostką jest, że swoje pierwsze projekty ikon rysowała… na papierze milimetrowym, zanim jeszcze dostała dostęp do komputera, bo zespół inżynierów był zbyt zajęty programowaniem systemu. Kare przekładała swoją wiedzę o kompozycji, proporcjach i symbolice graficznej na język komputerów – i robiła to z niesamowitym wyczuciem.
+Po odejściu z Apple, Susan pracowała m.in. dla NeXT (firmy założonej przez Steve’a Jobsa po jego pierwszym odejściu z Apple), a potem dla Microsoftu, gdzie stworzyła grafiki i czcionki do Windows 3.0. Pracowała również dla Facebooka, IBM, PayPal i wielu innych firm technologicznych.
+Mimo że jej praca była często „niewidoczna” w sensie medialnym, to wszyscy ją znają — bo każdy, kto korzystał z komputera w latach 80., 90., a nawet dziś, widział jej ikony, kliknął jej przyciski, czytał litery jej czcionek. Można powiedzieć, że Susan Kare dała komputerom twarz – dosłownie.
+W 2015 roku jej prace zostały włączone do stałej kolekcji w Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Z małych pikseli zrobiła sztukę, a z komputerów – przyjazne narzędzia codziennego użytku.
+Źródła:
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/Susan_Kare
 ===== John Carmack =====
 <WRAP right 25%>
-{{:aktualnosci:pasted:20250511-134210.jpeg}}\
+{{:aktualnosci:pasted:20250511-132828.jpeg}}\\
-Źródło: [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:John_D._Carmack_at_GDC_2013.jpg|Wikimedia.org]]
+Źródło: [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:John_Carmack_2025.jpg|Wikimedia.org]]
 </WRAP>
@@ Linia 58: / Linia 173: @@
   *     https://en.wikipedia.org/wiki/John_D._Carmack
   *     https://en.wikipedia.org/wiki/Id_Software
-  *     https://www.youtube.com/watch?v=rzlFnLGXREc
-  *     https://www.armadilloaerospace.com/
-  *     https://www.keen.tech/
+===== Steve Wozniak =====
+<WRAP right 25%>
+{{:aktualnosci:pasted:20250511-133715.jpeg}}\\
+Źródło: [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Steve_Wozniak,_November_2018.jpg|Wikimedia.org]]
+</WRAP>
-===== John Draper =====
+Jest on osobą wyjątkową z punktu widzenia informatyki, ponieważ był nie tylko współzałożycielem Apple, ale również twórcą jednych z najważniejszych komputerów osobistych w historii. Czytelnik może zapytać: czy to nie Steve Jobs był tym geniuszem? Jobs miał wizję — Wozniak miał lutownicę. I to właśnie od tej lutownicy zaczyna się nasza historia.
-===== Kevin Mitnick =====
+Steve Wozniak od młodości interesował się elektroniką. Jako nastolatek projektował własne kalkulatory, konstruował gry logiczne i – co ważne – czytał dokumentacje sprzętowe dla zabawy. W czasach gdy dostęp do komputerów był luksusem dla instytucji naukowych i korporacji, Woz potrafił odtworzyć ich działanie z pamięci i uruchomić własne wersje na płytce prototypowej.
-===== Steve Wozniak =====
+Na początku lat 70. poznał Steve’a Jobsa – młodszego kolegę z liceum i entuzjastę technologii. Ich wspólna przygoda zaczęła się od żartu. Zbudowali "blue boxa", czyli urządzenie generujące sygnały DTMF, które pozwalało na darmowe wykonywanie połączeń telefonicznych. Wozniak zaprojektował obwody, Jobs znalazł klientów – i tak zaczęli sprzedawać nielegalne urządzenia. Ta wspólna „wpadka” była pierwszym pokazem ich uzupełniających się talentów.
-====== Świat Systemów Operacyjnych i komputerów osobistych======
+Prawdziwa rewolucja zaczęła się w 1976 roku, gdy Wozniak zbudował komputer Apple I – pierwszy komputer osobisty z pełną klawiaturą i możliwością podłączenia do zwykłego telewizora jako monitora. Co istotne, Woz zrobił to samodzielnie: zaprojektował płytę główną, zbudował prototyp i zaprogramował system. Jobs, dostrzegając potencjał, zaproponował sprzedaż komputerów jako gotowych zestawów. Tak powstała firma Apple Computer, a ich pierwszym klientem był sklep Byte Shop, który zamówił 50 sztuk.
-===== Ken Thompson i Denis Ritchie =====
+Ale to Apple II, zaprojektowany również przez Wozniaka, był prawdziwym przełomem. Komputer miał kolorową grafikę, dźwięk i możliwość rozszerzeń – był marzeniem każdego domowego użytkownika lat 70. i 80. Wozniak po raz kolejny zrobił coś niesamowitego: stworzył cały system komputerowy, który mógł być produkowany masowo, a przy tym był tani, stabilny i potężny.
-===== Susan Kare =====
+W przeciwieństwie do Steve’a Jobsa, który później stał się ikoną biznesu i marketingu, Woz pozostał inżynierem z krwi i kości. Nie interesowały go zarządy i konferencje, bardziej bawiły go zloty hobbystów, pokazy robotów i edukacja technologiczna dzieci. W latach 80., po poważnym wypadku lotniczym, powoli wycofywał się z Apple, ale nigdy nie przestał być aktywny technologicznie. Zakładał własne projekty, uczył informatyki w szkołach i wspierał społeczności makerów.
+Wozniak był też znany z tego, że w przeciwieństwie do wielu innych liderów Doliny Krzemowej – nie traktował pieniędzy jako celu. Podczas IPO Apple oddał tysiące akcji swoim kolegom, którzy nie zostali ujęci w systemie opcji pracowniczych, bo uważał, że „to po prostu uczciwe”.
+Do dziś Steve Wozniak jest żywą legendą informatyki i symbolem tego, że prawdziwa innowacja często rodzi się z pasji, a nie z chęci zysku. To dzięki niemu powstał jeden z pierwszych komputerów osobistych, który rzeczywiście każdy mógł mieć w domu. A wszystko zaczęło się od lutownicy, taniej pamięci RAM i... ogromnego zamiłowania do elektroniki.
+Źródła:
+  *     https://en.wikipedia.org/wiki/Steve_Wozniak
+  *     https://www.woz.org
+  *     https://pl.wikipedia.org/wiki/Apple_I
+  *     https://pl.wikipedia.org/wiki/Apple_II
-===== Steve Wozniak =====

Kacper's Wiki

Narzędzia użytkownika

Narzędzia witryny

Różnice

Narzędzia strony